» Notisias

Segunda, 15 Oktober 2012

SEPI Komemora Loron Internasionál Feto Rurál iha Mehara, Distritu Lautém

Iha loron 15 Outubru 2012 Sekretaria Estadu ba Promosaun Igualdade (SEPI) sei organiza selebrasaun ba Loron Internasionál Feto Rurál iha Suco Mehara, Sub-distritu Tutuala, Distritu Lautém. Selebrasaun ne’ebé tinan-tinan halo ne’e parte ida husi selebrasaun internasionál ne’ebé Organizasaun Nasoens Unidas hala’o hahú husi tinan 2007. Selebrasaun nasionál Timor-Leste ba tinan ida ne’e nia tema mak “Hakbiit Feto Rurál Hodi Dezenvolve Produtu Lokál.”

SEPI hili tema ne’e ho hanoin atu enkoraja feto sira atu dezenvolve sira-nia produtu atu hadia sira-nia moris, ho nune’e bele hamenus kiak iha área rural no promove igualdade entre feto ho mane. Sekretária Estadu ba Promosaun Igualdade Sra. Idelta Maria Rodrigues hatete katak, “Iha Sensu Uma Kain ne’ebé halo iha tinan 2010 hatudu katak 71% feto Timor-Leste hela iha área rural. Ne’e presiza tau prioridade ba sira-nia nesesidade no importánsia hodi garante sira-nia partisipasaun ativu iha prosesu dezenvolvimentu.”

Sensu mós hatudu katak iha ema 74% mak hela iha área rural, no feto mak sorin husi númeru ne’e. Idade husi grupu ne’ebé kiak aas ho tinan 35-44 mak feto. No mane mak husi tinan 15-24. Ba feto, kiak husi grupu idade 35-44 tanba barak liu mak dedika sira nian an iha sira-nia família, no seluk-seluk tan iha uma. “Sira hala’o deit servisu ne’ebé informál, hanesan homan, suku, no fila rai,” esplika Sekretaria Estadu.

Númeru husi ema ne’ebé serbisu iha Timor-Leste hamutuk 250.000, husi númeru ne’e iha 176.000 mak iha área rurál. Taxa partisipasaun feto ba forsa traballu mak 28%, kompara ho mane 57%. Taxa partisipasaun feto sorin balun deit husi mane, nune’e mós servisu ne’ebé feto halo ne’e hanesan servisu informál no vulneravel. “Servisu ne’e mak hanesan iha agrikultura, floresta, no peskas, no mós fa’an no negoziu ki’ik. Feto ho nível edukasaun ki’ik no abilidade ki’ik mak konsentra liu iha área homan duke mane sira,” tenik Sra. Idelta Maria Rodrigues. Selebrasaun Loron Internasionál Feto Rurál tinan ida nee sei loke ofisialmente husi Sekretária Estadu ba Promosaun Igualdade Sra. Idelta Maria Rodrigues. Iha selebrasaun ne’e ema boot balu sei hato’o sira-nia lia menon, hanesan Administrador Distritu Lautém Sr. Jeferino dos Santos Sequeira no Reprezentante Sekretáriu-Jerál ONU iha Timor-Leste Sr. Finn Reske-Nielsen.

Komisaun organizadora iha Distritu Lautém mós sei halao diálogu entre Sekretária Estadu ba Promosaun Igualdade ho reprezentate komunidade sira kona-ba asuntu relevante ho programa Governu Timor-Leste ba hakbiit feto rural nia nia kapasidade ba dezenvolve sira-nia aan no sira-nia partisipasaun iha dezenvolvimentu nasionál. Atu festeza loron boot ne’e sei halo mós atividade joga amizade bola volley, muzika, danza, no loke filme.

Tuir Sr. Julio Maria de Jesus, Sekretariu Distritál Lautém ne’ebé hanesan mós Presidente Grupu Traballu Jéneru Distritu Lautém, reprezentate husi suco 34 no sub-distritu 5 distritu Lautém tomak sei partisipa iha selebrasaun ne’e. Komisaun organizadora mós konvida Diretór Distrital husi Ministériu hotu-hotu, ONG sira iha Lospolos, no mós instituisaun relijiozu sira.

Alende selebrasaun ne’ebé organiza nível nasionál ne’e, SEPI mós fó apoiu finanseiru ba selebrasaun nível distrital iha distritu 13 tomak. Orsamentu ne’ebé aloka husi SEPI ba kada distritu maka USD 1.000 (dollar rihun ida).

Iha mundo tomak, selebrasaun Loron Feto Rurál dala uluk halo iha tinan 1996. Feto nia knaar importante liu iha ekonomia rurál iha nasaun sira ne’ebé sei halao hela dezenvolvimentu no mós nasaun dezenvolvidu sira. Iha nasaun sira ne’ebé seidauk dezenvolvidu feto sira partisipa iha produsaun agrikola, hakiak animal, fornesimentu aihan, be no kombustivel ba sira nia família, no hala’o atividade seluk para diversifika familia nia moris. Sira mós halo nafatin sira-nia funsaun vitál haree labarik, katuas no ferik sira, no mós ema moras sira. Atu rekoñese “knaar no kontribuisaun importante feto rurál haberan dezenvolvimentu agrikola no rurál, hadia seguransa hahaan no halakon pobreza rurál” ne’e mak iha tinan 2007 Asembleia Jerál Organizasaun Nasoens Unidas adopta loron 15 fulan Outubru nuudar Loron Internasionál Feto Rurál.


Departamentu Media SEII | Author : Nug
Loron Boot SEPI
Loron Internasionál Feto RuráL
Loron Nasionál Feto Timor-Leste
Kampaña Loron 16 Ativismu Kontra Violénsia Hasoru Feto
Loron Internasionál Feto
Arkivu
Statistika Vizitantes

00666083

Ohin loron : 39
Hits ohin loron : 316
Total : 123280
Hits : 666083
Online : 3