» Notisias

Sesta, 01 Februari 2013

Sekretaria Estadu Promosaun Igualdade ba Lansamentu Esposizaun Lian husi Rai: “Iha hanoin negativu kona-ba asuntu jéneru”

Iha Timor-Leste, iha hanoin negativu kona-ba asuntu jéneru no violénsia bazeia ba jéneru. Lia fuan hirak ne’e hato’o husi Sekretaria Estadu ba Promosaun Igualdade Sra. Idelta Maria Rodrigues bainhira loke Espozisaun “Lian Husi Rai” iha Centro de Convençőes de Dili iha loron 25 Janeiru 2013.

Iha eventu ne’ebé organiza hodi aprezenta rezultadu husi avaliasaun ba programa konjunta rua ne’ebé Fundu Dezenvolvimentu Miléniu apoiu ba Timor-Leste ne’e Sra. Idelta Maria Rodrigues hato’o reflesaun kona-ba servisu ne’ebé SEPI hala’o relasiona ha Orsamentu Sensivel ba Jéneru no Violénsia Doméstika ne’ebé relevante ho espozisaun ne’e.

Tuir Sekretaria Estadu, Iha autoridade lokal ida, ne’ebé fó nia persepsaun negativu kona-ba violénsia doméstika. Nia hateten katak nia iha direitu atu la hato’o keixa kazu violénsia doméstika ba entidades kompetentes, mesmu Lei Kontra Violénsia Doméstika haruka. Iha mós diretor eskola sekundária ida, ne’ebé fó nia opiniaun katak violénsia doméstika la’ós asuntu importante atu Governu ka se deit atu interven. Ne’e asuntu uma laran, hanesan “bikan kanuru baku malu.”

Maibé, hanoin la loos ne’ebé mosu iha inisiu ne’e liu husi prosesu ne’ebé SEPI hala’o bele muda. “Depois hetan formasaun sira nia ideas negativu muda hotu no sira aseita konseitu Lei Kontra Violénsia Doméstika ne’ebé iha no sira promete atu aplika iha sira nia servisu fatin, familia no komunidade,” katak Sekretaria Estadu.

Iha mós mudansas signifikativus iha mentalidade prizoneiru sira wainhira hetan tiha workshop kona-ba Kontrola Hahalok Violentu. Iha workshop ne’ebé SEPI hala’o iha Prizaun Becora (Dili) no Prizaun Gleno (Ermera) ne’e hetan rezultadu positivu. Partisipante sira dehan katak, “Sei karik treinamentu ne’e hala’o antes karik ami la tama iha fatin ida ne’e, tanba ne’e, ami rekomenda ba ita bo’ot sira, atu halo treinamentu ne’e ba komunidade jerál hanesan medidas preventivas.” Tuir Sekretaria Estadu, hanesan rezultadu ba rekomendasaun ne’e, SEPI hala’o ona treinamentu hanesan pilotu ba joven sira, inklui grupu arte marsiais, iha Distritu Baucau no Ainaro.

Sra. Idelta Maria Rodrigues mós hato’o ezemplu seluk kona-ba mudansa hanoin negativu. “Antes hala’o vizita estudu ba India kona-ba Orsamentu Sensível ba Jéneru, Sekretaria Distritu rua la dun fó interese ba Abordajen Integrada Jéneru, mesmu ke sira sai hanesan Prezidente ba Grupu Traballu Jéneru iha sira-nia distritu. Maibé, halo tiha vizita estudu ne’e, sira-nia atitude muda hanesan iha boa vontade atu ko’alia kona-ba igualdade jéneru. Ida iha ona enerjia foun atu bele halo Planu Asaun Jéneru, no ida seluk komesa partisipa masimu iha atividade sira relasiona ba jéneru,” hateten Sekretaria Estadu.

Iha nível nasional mós, iha mudansa signifikativu wainhira tuir tiha formasaun kona-ba Orsamentu Sensível ba Jéneru no Abordajen Integrada Jéneru. Iha Diretór Jéral ida ne’ebé nia atitude bias no diskriminatoriu ba feto, maibé hetan tiha formasaun, nia hahalok muda no nia sai ema ida ne’ebé sensível-liu ba jéneru no ikus mai sai ema ida ne’ebé fo apoiu makaas ba Abordajen Integrada Jéneru.

Iha ninia konkluzaun, Sekretaria Estadu dehan katak programa konjunta rua ne’e, fó benefisiu makaas no bele muda ideias, mentalidades, no atetudes negativu sai pozitivu. Esposizaun ne’e loke husi Sekretaria Estadu ba Promosaun Igualdade hamutuk ho Xefe Ekipa Taka UNMIT no Koordenadór Residente Nasoens Unidas iha Timor-Leste Sr. Finn Reske-Nielsen. Serimonia ne’e hetan partisipasaun husi reprezentante Governu, Ajénsia ONU, organizasaun sosiedade sivil, no estudante sira.

Espozisaun “Lian husi Rai” ne’e sei halao durante loron sanulu, hatudu istória husi komunidade liu hosi foto, testu, videu no gravasaun lian. Espozisaun ne’e maka parte ida husi Avaliasaun Estudu Kazu partisipativu ne’ebé halao ona durante tinan 2012. Ida ne’e ho objetivu atu avalia impaktu dezenvolvimentu kumulativu husi servisu iha Timor-Leste husi Fundu Objetivu Dezenvolvimentu Miléniu iha nivel nasional, espesialmente programa konjuntu rua ne’ebé finansia hosi F-ODM, katak Program Konjuntu kona-ba Igualdade Jéneru no Direitu ba Feto no Programa Konjuntu kona-ba Sustentabilidade Seguransa Ai-han no Nutrisaun. Iha programa konjunta ne’e SEPI mak nu’udar Co-Chair ba Komité Jestaun Programa.


Departamentu Media SEII | Author : Nug
Loron Boot SEPI
Loron Internasionál Feto RuráL
Loron Nasionál Feto Timor-Leste
Kampaña Loron 16 Ativismu Kontra Violénsia Hasoru Feto
Loron Internasionál Feto
Arkivu
Statistika Vizitantes

00666353

Ohin loron : 72
Hits ohin loron : 586
Total : 123313
Hits : 666353
Online : 2