» Notisias

Tersa, 25 Juni 2013

Abordajen Integrada Jéneru ba Ministériu Edukasaun

SEPI hamutuk ho Ministériu Edukasaun hala’o workshop ida hodi esplika ba ofisial husi Ministériu Edukasaun kona-ba Grupu Traballu Jéneru no Relatóriu CEDAW Daruak & Datolu ne’ebé relevante ho setór edukasaun. Workshop ne’e hala’o iha loron 25 Juńu 2013 iha salaun Ministériu Edukasaun, Villa Verde, Dili.

Iha abertura, Vise Ministra Edukasaun Sra. Dulce Soares hatete katak igualdade jéneru mak asuntu ne’ebé importante liu ba Timor-Leste nu’udar nasaun ne’ebé sei halao dezenvolvimentu. “Esperiénsia husi nasaun sira seluk hatudu katak kuando iha igualdade jéneru, dezenvolvimentu nasaun ne’e sei hetan susesu,” katak Vise Ministra.

“Edukasaun importante ba promosaun igualdade jéneru. Liu husi edukasaun mak ita kuda igualdade jéneru. Bainhira estudante sira kompriende igualdade jéneru sira sei hala’o.

Tuir Vise Ministra, kurrikulu ensinu baziku to’o ensinu superior ko’alia tiha ona kona-ba igualdade jéneru. “Importante ba ofisiais no funsionáriu hotu-hotu Ministru Edukasaun atu kompriende loloos igualdade jéneru. Tanba ita nia loron-loron servisu ho labarik feto no labarik mane. Dalaruma ita ko’alia iha nivel aas kona-ba igualdade jéneru, maibé ita tenke iha sensibilidade ba dezigualdade ne’ebé ita hasoru loron-loron, tenik Vise Ministra.

Tuir Vise Ministra, ema barak hanoin igualdade jéneru sei mai automatikamente bainhira ema apriende. “Ne’e la loos, Ita sei apriende, no aplika iha moris loron-loron, mak igualdade ne’e mai,” esplika nia.

Entertantu iha ninia intervensaun, Sekretária Estadu ba Promosaun Igualdade esplika katak agora dadauk SEPI sei finaliza Relatóriu Periódiku CEDAW Daruak no Datolu no relatóriu ne’e sei aprezenta iha Komité CEDAW iha Organizasaun Nasoens Unidas (ONU) iha Jenebra.

“Iha aprezentasaun ne’e, kuando iha perguntas husi peritu sira Komité CEDAW, la’ós Sekretária Estadu ba Promosaun Igualdade mak hatan. Maibé tékniku husi Ministériu/Sekretária Estadu kompetente mak hatan perguntas,” esplika Sekretária Estadu. Por exemplu, kuando Komité CEDAW husu perguntas ruma kona-ba edukasaun, tékniku husi Ministériu Edukasaun mak hatan perguntas.

“Tékniku sira mak sei reprezenta estadu iha Komité CEDAW. Tanba ne’e tenke ema ne’ebé iha końesimentu diak. Ministériu sira tenke prepara ema ne’ebé permanente,” tenik Sekretaria Estadu. Aprezentasaun Relatóriu Inisiál CEDAW Timor-Leste hetan apresiasaun makaas iha Komité CEDAW. “Ita la bele ba kotuk. Ita tenke avansa. Aprezentasaun Relatóriu Daruak-Datolu ne’e ita tenke hatudu ba mundu katak it abele.”

Hotu tiha ko’alia kona-ba Relatóriu CEDAW, Sekretária Estadu mós esplika kona-ba Grupu Traballu Jéneru, ne’ebé estabelese iha Ministériu/Sekretaria Estadu no iha kada Distritu. Grupu ne’e nia knaar mak hala’o abordajen integrada jéneru.

“Ministériu Edukasaun nia papel importante liu, tanba hahú husi Governu Konstitusionál I to’o agora Governu Konstitusionál V, Ministériu Edukasaun sai nu’udar prioridade ba promosaun igualdade, hamutuk ho Ministériu Agrikultura, Ministériu Saúde, no Ministériu Justisa,” katak Sra. Idelta. Grupu Traballu Jéneru iha Ministériu Edukasaun nia programa importante ida mak oinsa integra jéneru iha kurrikulu ensino baziku to’o ensinu superior.

Aleimde ida ne’e, Ministériu Edukasaun nia papel mós importante ba implementasaun Lei Kontra Violénsia Doméstika. Lei ne’ebé promulga iha tinan 2010 ne’e haruka SEPI koordena ninia implementasaun no halo ona Planu Asaun Nasionál kona-ba Violénsia Bazeia ba Jéneru (PAN VBJ). Estatístika hatudu katak labarik sira hetan violénsia iha uma laran (violénsia doméstika). “Ministériu Edukasaun nia papel importante liu ba luta kombate violénsia doméstika, liu husi integrasaun jéneru iha kurrikulu,” tenik Sekretaria Estadu.

Iha okaziaun ne’e, SEPI mós aprezenta rezultadu husi treinamentu hakbiit ekonomia ba grupu feto sira. Treinamentu ne’ebé hetan apoiu husi Ministériu Hakbiit Feto no Protesaun Labarik Indonesia ne’e hala’o iha Meihara (Distritu Lautém) no Aileu. Iha treinu ne’e, trainador husi Indonesia hanorin grupu feto iha Meihara kona-ba oinsa produz juice, dodol no marmelada husi ainanas, no hanorin grupu feto iha Aileu kona-ba produz juice, dodol no marmelada husi sabraka. Iha okaziaun workshop iha Ministériu Edukasaun ne’e, Sekretária Estadu aprezenta rezultadu husi treinamentu ne’e. “SEPI apoiu grupu feto sira atu aumenta sira-nia kapasidade produsaun. Ami espera katak Ministériu Edukasaun bele suporta liu husi hatama grupu feto sira-nia produtu ba programa Merenda Eskolar,” katak Sekretária Estadu.

Workshop ne’e hetan partisipasaun husi Diretór Jerál, Diretores sira, no xefe departamentu relevantes husi Ministériu Edukasaun. Iha eventu ne’e, husi Ministériu Edukasaun mós aprezenta rezultadu husi sira-nia peskiza kona-ba problema feto foin-sa’e sira kaben seudu, no Diretór Jerál interinu SEPI aprezenta espesifikamente knaar Grupu Traballu Jéneru bazeia ba Rezulusaun Governu Nú. 7/2011.


Departamentu Media SEII | Author : Nug
Loron Boot SEPI
Loron Internasionál Feto RuráL
Loron Nasionál Feto Timor-Leste
Kampaña Loron 16 Ativismu Kontra Violénsia Hasoru Feto
Loron Internasionál Feto
Arkivu
Statistika Vizitantes

00707250

Ohin loron : 32
Hits ohin loron : 336
Total : 125316
Hits : 707250
Online : 2